Sakarya ve Nevşehir Üniversiteleri tarafından yapılan Alanya ve Sapanca’da yaşayan yerel halkın turizmin etkilerine yönelik karşılaştırmalı çalışması.
Dünya’nın en hızlı büyüyen sektörlerinden biri olmaya devam eden turizm, özellikle gelişmekte olan ülkelere sağladığı döviz girdisiyle ülkelerin dış ödemeler dengesine katkı sağlamaktadır.
Bunun yanında turizm, yeni iş sahaları ile istihdam oranını artırması, altyapı ve üstyapıya olan katkısı, bölgesel kalkınma üzerinde olumlu etkisiyle ülkelerin yoğun rekabet içerisinde oldukları önemli bir sektördür.
Turizmin belirtilen olumlu ekonomik etkilerinin yanında Çevresel Sorunlar (Çevre Kirliliği, Doğa Tahribatı, Kıyı Erozyonu, Türlerin Tehdidi), Kültürel Sorunlar (Kültürel Homojenizasyon, Ayrımcılık, Yerinden Edilme), Ekonomik Sorunlar (Mevsimsel İşsizlik, Yabancı Sermaye Etkisi), Altyapı Sorunları (Trafik Sorunları, Su ve Enerji Sorunları), Güvenlik Sorunları (Suç ve Tehditler, Salgın Hastalıklar, Fiyat Artışları) ve Sosyal Sorunlarda (Turist Salmaları, Uyuşturucu ve Alkol Sorunları) belirgin hale gelmektedir.
Bu sorunların giderilmesi ve turizmin sürdürülebilir kılınması için destinasyon yönetim örgütlerinin karar alma sürecinde göz önünde bulunduracakları önemli bir referans kaynağı olan ‘yerel halkın turizmin etkilerine yönelik algılarına’ ilişkin çalışmalar akademik anlamda popülerliğini korumaya devam etmektedir.
Bizde bu maksatla Sakarya Üniversitesinden Erhan BOĞAN ve Nevşehir HBV Üniversitesinden Bekir Bora DEDEOĞLU’nun 2018 yılında yapmış oldukları “Yerel Halkın Turizmin Etkilerine Yönelik Algılamalarına İlişkin Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Alanya ve Sapanca Örneği” çalışmasını Sapanca INFO okurları için özetlemeye çalıştık.
Bu çalışmanın amacı, Alanya ve Sapanca yerel halkının yaşadıkları bölge üzerine turizmin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerine yönelik algılamalarını ortaya koymak ve bu algılamaları katılımcıların farklı demografik özelliklerine göre karşılaştırmaktır.
Çalışmada, iki bölgeden katılımcıların turizmin etkilerine yönelik bazı noktalarda farklı algılara sahip oldukları tespit edilmiştir.
2012-2016 yılları arasında 91.490 yabancı, 420.285 yerli toplam 511.775 turist ağırlayan Sapanca’da, turizmin olumsuz etkilerinin ortaya çıkmaması adına sürdürülebilir bir bakış açısı elzemdir. Var olan kaynakların gelecek nesillere aktarılması, toplumsal kimliğin korunması, doğal kaynakların korunup geliştirilmesi, günümüz insanın gelecek nesillere karşı temel insani sorumluluklarındandır.
Alanya ve Sapanca ilçesinde yapılan araştırmaya katılan 150 şer kişiden elde edilen verilere göre;
– Alanya’da yaşayan yerel halk Sapanca’daki yerel halka göre turistlerin fazla para harcaması ile yaşam standartlarını daha hızlı bir şekilde yükselttiğini düşünürken, Sapanca’daki yerel halk ise Alanya’ daki yerel halka göre turizmin gelişiminin birçok ürün ve hizmet fiyatlarını daha fazla arttırdığını düşünmektedir.
– Alanya’daki yerel halk Sapanca’daki yerel halka göre turizmin kendilerine boş zamanlarını değerlendirebilmek için daha fazla olanak sağladığını, ancak daha düşük bir yaşam kalitesine sahip olduğunu belirtmektedir. Sapanca’daki yerel halk ise Alanya’ daki yerel halka göre turizmin geleneksel kültür değişiminde daha etkin bir role sahip olduğunu düşünmektedir.
– Çevresel faktör açısından incelendiğinde ise Alanya’daki yerel halk Sapanca’daki yerel halka göre turizmin tarihi mekanların ve doğal kaynakların korunmasına daha etkin bir rol aldığını ve turizm sayesinde yol ve diğer kamu alanlarının standartlarının yüksek tutulduğunu düşünmektedir. Sapanca’daki yerel halk ise Alanya’daki yerel halka göre turizmin trafik yoğunluğu, gürültü ve kirliliğe neden olduğunu düşünmekle birlikte, turistik işletmelerin inşa edilmesi doğal çevrenin bozulmaya neden olduğunu belirtmektedir.
Sonuç olarak;
Alanya ve Sapanca destinasyonunda yaşayan yerel halkın turizmin sosyal, ekonomik, çevresel etkilerine yönelik algılamalarının birbirinden bazı noktalarda farklı olduğu belirlenmiştir.
Özellikle çevresel anlamda, Sapanca halkının turizmin çevresel bozulmalara, trafik yoğunluğu, kirlilik ve gürültüye neden olduğuna dair algılamaları destinasyon yönetim örgütlerinin göz önünde bulundurması gereken önemli bir husustur. Bunun yanında, Sapanca turizminde söz sahibi olan tarafların yerel halka boş zamanları değerlendirebilecekleri imkanlar sunmaları, halkın bölge turizmini desteklemelerini sağlayabilir. Alanya destinasyonu açısından, yerel halk turizmin ekonomik anlamda kendilerine fayda sağladığına inanmaktadır.
Her yıl yaklaşık 20 milyonun üzerinde turist ağırlayan Alanya’da yerel halkın turizmin geleneksel kültürde değişime ve çevresel bozulmalara neden olmadığına inanması üzerinde düşünülmesi gereken önemli bulgulardandır.
Bu çalışmanın en büyük kısıtlılıklarının başında örneklem sayısı gelmektedir. Örneklem sayısının arttırılarak, bir başka çalışmanın bu çalışma alanlarına benzer özelliklere sahip farklı bölgelerde yapılması bulguların geçerliliğini arttıracaktır.