Sapanca INFO

Sapanca Kurtköy Kale Kalıntıları

Yerleşimi Osmanlı öncesine dayanan Kurtköy Mahallesinde bulunan “Kurtköy Kale Kalıntıları” Sapanca turizmine nasıl kazandırılabilir?



Kurtköy, varoluşundan zamanımıza kadar geçen süre içinde konumu nedeniyle devamlı gelişme gösteren mahallelerimizden biridir. Sapanca ve çevresi ile Kurtköy’de yerleşmenin tarihi Osmanlılar öncesine dayanır. (Kurtköy’de yapılan bir inşaatın temel kazısı sırasında ortaya çıkan Bizans mezarı burada iskânın daha o tarihlerde var olduğunu kanıtlar.

Bölgenin Kısa Tarihçesi

Sakarya ili bulunduğu bölge itibariyle çok işlek bir göç yolu üzerindedir. Bu nedenle Sakarya, tarihin en eski çağlarından beri çeşitli kavimler için ilgi çekici bir yer olmuştur. MÖ XIII yy. da Hititler ile başlayan bölgenin tarihi, MÖ XII yy. Friglerin Anadolu’ya Makedonia ve Trokyadan boğazlar yolu ile gelerek bölgeyi hakimiyetleri altına alması ile devam eder. MÖ VII. yüzyılda Kimmerler ve Lidyalıların egemenliği altında varlığını sürdüren bölge, MÖ 546’da Persler, daha sonra Bitinyalıların hakimiyetine girer. Bitinyalıları ise Roma İmparatorluğu izlemiştir. Roma İmparatorluğu 395’te Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılınca bölge varlığını Bizans hakimiyeti altında sürdürdü. 



Bizans Dönemi Başları

Bitinya Krallığı döneminde ve daha sonra Doğu Roma Bizans İmparatorluğu devrinde İznik-Bizans İmparatorluğunun haçlılar tarafından istanbul’un işgal edilmesi üzerine İmparatorun daimi oturduğu bir merkez olduğu süre içinde Sapanca’da Ayan Kalesi adı verilen büyükçe bir kale çevresindeki yerleşmelerin dikkat çektiği kaydedilmiştir. (Kökten, K.İ. Anadolu’da Prehistorik Yerleşme, Yerleşme Yerlerinin Dağılışı Üzerine Bir Araştırma. Ank. Üniv. Dil ve Tarih Coğ. Fak. Dergisi Sayı 3 / 4 Ank. 1950

Osmanlı Dönemi Başları

1071 Malazgirt Zaferiyle Anadolu’nun Türkleşmeye başlaması ve savaşçı Türk aşiretlerinin Bizans sınırının muhafazası için sınır boylarına yerleştirilmesi üzerine Bizans, sınırlarını korumak maksadıyla Sakarya nehri boylarına Seyifler Kalesi, Adliye Kalesi, Çobankale, Paşalar Kalesi, Mekece Kaleleri gibi kaleler yapmıştır. Kurtköy (Ayan) Kalesi’ de o dönemde Bizanslılar tarafından hudut muhafaza kontrol kulesi olarak kullanılmıştır. 

Bölgenin Gelişmesi

Bölge, Osmanlı Devletinin kurulup ilk yayılma safhasında Orhan Gazi’nin bu kaleyi fethedip çevreyi egemenliğine almasıyla Türklerin hakimiyetine geçmiştir. Osmanlının ilk yıllarında Sapanca Gölü’nün güneyinde kalan bahçeler içinde, çok küçük yerleşme noktaları halinde iskânın önemli yer tuttuğu görülür. Kurtköy’de burada yer alan köylerden biridir. Yaklaşık 400 yıl, kadar önce bir köy haline gelen Kurtköy’de önceleri gölün güneyinde yer alan diğer köyler gibi, yüksek kütlenin aşağı yamaçları üzerinde kurulmuş sonra zamanla iskân sahasını ve geçim alanını daha kuzey kesimde yer alan dağ kenarı adını verdiğimiz Piedmont ovasına ve göl kenarına taşımıştır.

93 muhacirleri adını verdiğimiz göç olayında bazı ailelerin bu köyde özellikle yukarı kesimde yerleştikleri de ifade edilir. Gerçekten de yapılan araştırmalarda güneydeki yamaçta yer alan Dibektaş Köyünün kurulmasında bu muhacirlerin etkili olduğunu tespit edilmiştir. 

1955 yılına kadar olan dönemde Adapazar merkez ilçenin nahiyesi Sapanca’ya bağlı olan Kurtköy daha sonraki yıllarda 1960 yılında Sapanca’nın Sakarya (Adapazarı) iline bağlı ilçe merkezi olması nedeni ile Sapanca merkez bucağına bağlı bir köy olmuştur. 2000 yılında Adapazarı, Büyükşehir Belediyesi olur.  23 Temmuz 2004 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 5216 sayılı kanun ile Sapanca, Büyükşehir Belediyesi sınırlarına dâhil olur. 2008 yılında Sakarya Büyükşehir Belediyesi kurulur. 06.03.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5747 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Kırkpınar ve Kurtköy İlk Kademe Belediyeleri, Sapanca Belediyesi bünyesine katılır.

Kurtköy Kale Kalıntıları Hakkında Son Durumu

Sapanca Kurtköy Mahallesi’nde tespit edilen kale kalıntısının Kocaeli Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca koruma altına alınmasına ilişkin 13.04.2015 tarihli rapor ve 2 Ekim 2019 tarihinde Sapanca Belediye Meclisine verilen “Kurtköy Kalesinin Turizme Kazandırılması” hakkında önerge olmasına rağmen, Kurtköy Kale Kalıntılarının Sapanca turizmine kazandırılması yönünde henüz bir gelişme sağlayamadık.

Kaynak
İstanbul Üniversitesi
Sakarya Üniversitesi
Koruma Bölge Kurulu
Sapanca Gazetesi
Sakarya Kaleleri

Yorum Yap

İçimdeki BEN, Dışımdaki SEN ve SAPANCA ...