Sapanca İkramiye Vadisi Florasında tıbbi bitkilerle tedavi amaçlı kullanılabilecek 42 familya ve 77 cinse ait 90 tıbbi bitki taksonu bulunmaktadır.
Bitkilerin tedavide kullanımları insanlık tarihiyle birlikte başlamış, insanoğlu bitkilerin tedavi edici gücünü tanımış ve sağlıklı yaşayabilmek için bitkilerden yararlanmıştır. Anadolu’da bitkilerin halk ilacı olarak kullanılması ise geçmişten günümüze kadar ulaşmıştır.
“Tıbbi bitkilerle tedavi” anlamına gelen “Fitoterapi” terimi ise ilk kez Fransız hekim Henri Leclerc (1870- 1955) tarafından kullanılmıştır. Bitkiler, topraktan aldıkları su, mineral ve bazı öğeleri kendi metabolizmalarında insan vücudunun özümleyebileceği bileşiklere dönüştürürler ki bunlar bitki metabolizmasında oluşan etken maddelerdir. Bu etken maddeler insan vücudunun savunma gücünü artırır, organların işlevlerini destekler veya iyileşmeyi hızlandırırlar. Böylece organizmadaki belirli dokuların ve organların işlevlerine olumlu etki yaparlar.
Tıbbi ve aromatik bitkiler, hastalıkları tedavi etmek için ilaç olarak kullanılan bitkilerdir. Ülkemizde olduğu gibi Sapanca İkramiye vadiside zengin florasıyla çok sayıda tıbbi ve aromatik bitkiyi bünyesinde barındırmaktadır. Bunların halk arasında tıbbi amaçlı, gıda, çay, baharat, boya, insektisit olarak kullanımı, hayvan hastalıklarını tedavi etmek amacı ile kullanımı, reçine, zamk, uçucu sabit yağlarından faydalanılması, meşrubat ve kozmetik sanayinde kullanımı geleneksel kültürel zenginliğimizin bir parçası olmuştur.
İkramiye, Sapanca ilçesine bağlı bir vadi olup Sapanca’nın güneyinde yer alır. Sapanca’ya uzaklığı 13 km, Sakarya iline uzaklığı 30 km’dir. İkramiye vadisi içinde başta İkramiye olmak üzere Fevziye, İlmiye, Memnuniye, Şükriye ve Nailiye mahalleleri bulunmaktadır. İkramiye’ nin batısında Balkaya, doğusunda Fevziye, kuzeyinde Memnuniye ve İlmiye mahalleleri bulunur.
Dağın arkasında kalmış bir vadi yerleşimi olan İkramiye’ nin içinden Akçay deresi geçer. Marmara ve Batı Karadeniz bölgesinin iklim özelliklerini gösterdiği için iklimi sert olmayıp yazları sıcak ve yağmurlu, kışları ılık ve yağışlıdır.
Sakarya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümünden Mehmet Sağıroğlu , Sezen Toksoy Köseoğlu ve Melike Turna’nın 2017 yılında yaptıkları araştırmaya göre İkramiye Vadisi Florasında tıbbi amaçla kullanılabilecek 42 familya ve 77 cinse ait 90 bitki taksonunun olduğu tespiti yapılmış.
Tespiti yapılan bitki taksonlarının yöresel ve Türkçe isimleri aşağıdadır;
Yöresel Adı (Türkçe Adı)
Somak, Sumak (Sumak), Dişotu (Hıltan), Boğa Dikeni (Yer Kestanesi), Derecikotu (Dercikotu), Sarmaşık (Duvar sarmaşığı), Beyaz Papatya (Koyungözü), Hindiba, Yünlü Otu (Sümenit), Kabakulak Otu (Kabalak), Altın Dikeni (Şevketi Bostan), Sarı Papatya (Taşakcılotu), Sütlen (Gevirtlek), Pire Otu (Beyaz papatya), Öksürük Otu, Kaldırik (Galdirik), Yaban Hardalı (Bostanotu), Çoban Çantası, Lor Lüver (Mürver Otu), Lor Lüver (Ağaç Mürver), Bodur Pınar (Laden), Laden Otu (Kartli), Yabani Kızılcık (Kan Siğdiren), Fındık, Kedi Memesi (Koyun Örmece), Servi, Katran Ardıcı, Trabzon Hurması, Atkuyruğu, Atkuyruğu (Deredoruk), Boyar Çalı (Boyacı Katırtırnağı), Yonca (Anadolu Üçgülü), Yalancı Akasya, Kestane, Kırmızı Kantaron, Kantaron Küçük Kantaron (Küçük Kantaron), Mayasıl Otu (Çay kantaronu), Sarı Kantaron (Kantaron), Ceviz, Yabani Fesleğen (Filiskin),Yabani Ballıbaba, Ballıbaba, Nane Otu Dere nanesi (Dere nanesi), Yabani Nane (Yarpuz), Nane (Eşek Nanesi), Yabani Nane (Kıvırcık Nane), Kekik (Kara Mercan), Adaçayı (Fatmana Otu), Dağ Çayı (Hacıosman Otu), Eşek Otu (Boz karabaş), Küçük Yavşan (Kısamahmut), Defne, Gıcırdak Dikeni (Dikenucu), Hatmi Çiçeği (Fatmaana Gülü), Ebegümeci Deve tabanı (Çoban Çöreği), Ebegümeci Deve Tabanı (Ebegümeci), İncir, Beyaz Dut (Akdut), Temre Otu (Kırlangıç Otu), Gelincik, Boyar Otu (Şekerciboyası), Sarıçam, Çınar, Damarotu Sinirotu (Sinirotu), Ayrıkotu (Köpekdişi), Kamış, Balaza (Tirşon), Domuz Elması (Yersomunu), Düğün Çiçeği (Kağıthane Çiçeği), Karaçalı, Kiraz, Ayva, Çilek (Dağçileği), Karayemiş, Taflan (Karayemiş), Muşmula, Döngel (Muşmula), Yaban Eriği (Yunus eriği), Kültür Eriği (Erik), Çakal Eriği, Ateş Dikeni, Armut (Bey Armudu), Kuşburnu,Böğürtlen (Büküzümü), Böğürtlen, Diken, Karamuk (Çobankösteği), Sığır Kuyruğu Kabalak (Zelve), Mine Çiçeği (Cırcamuk), Köpek Üzümü (Eceavlusu), Ihlamur, Karaağaç (Ova Karaağacı), Isırgan, Menekşe (Kır Menekşesi), Üzüm (Asma)
Kaynak:
İkramiye Vadisi (Sapanca/Sakarya/Türkiye) Florasında Bulunan Tıbbi Bitkiler