Sapanca Gölü, kuzey ve güneyindeki dağlardan inen 12 adet dere ile göl dibindeki kaynaklardan beslenmektedir.
- Harmanlı (Aşağıdereköy) Deresi
- Maden (Eşme) Deresi
- Kurudere
- Değirmen Dere (Çekok Deresi)
- Balıkhane Deresi
- Kasabasın (Karabasan) Deresi
- Yanık (Karaçay) Deresi
- Kurtköy (Kuruçay) Deresi
- Mahmudiye Deresi
- İstanbul Deresi
- Keçi Deresi
- Sarp Deresi
Sapanca Gölü, kuzey ve güneyindeki dağlardan inen küçük dereler ve göl dibindeki kaynaklardan beslenmektedir. Göle gelen derelerin debilerinin düşük olması ve bir kısmının yaz aylarında kuruması nedeniyle göl ağırlıklı olarak tabandan (yer altı sularıyla) beslenmektedir. Gölü besleyen derelerin yanı sıra, gölün çıkış suyu olan Çarksuyu ve sedde kanalıyla Çarksuyu’na bağlanan Arifiye Deresi yer alır. Çarksuyu’nun uzunluğu 45 km olup, Sapanca Gölünün doğusundan çıkar ve batıdan Elmalı Deresi, Kocadere ve Söğüt Deresini alarak kuzeydoğuya yönelerek Sakarya Nehri’ne katılır. Arifiye Deresi ise 5 km uzunluğundadır.
Harmanlı (Aşağıdereköy) Deresi
Yukarı Dereköy sırtlarının kuzeyinden doğar ve güney istikametinde akarak Sapanca gölüne dökülür. Havza alanı 6,536 km2 ’dir. Dere, Aşağıdereköy boyunca akarak göle dökülür, derenin uzunluğu yan kollarıyla birlikte toplam 9,76 km ve derenin ortalama eğimi % 7,9’dur. Harmanlı bağlı olduğu Sakarya iline 19 kilometre mesafe uzaklıktadır.
Maden (Eşme) Deresi
Kabaklı tepesinin kuzeyinden doğar (370 m ) ve güney istikametinde akarak Sapanca Gölü’ne dökülür. Havza alanı 13,152 m2 ’dir. Gölün kuzeyinde ve yakınında Eşme Kasabası yer alan derenin uzunluğu 5,2 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 22,1 km’dir ve derenin ortalama eğimi % 8,3’tür. Maden (Eşme) Deresi Kartepe ilçesi Eşme Mahallesindedir.
Kurudere
Havza alanı 2,05 km2 ’dir. Gölün kuzeyinde ve Eşme Kasabası yakınında yer alan derenin yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 3,7 km’dir ve derenin ortalama eğimi % 9,6’dır.
Değirmen Dere (Çekok Deresi)
Değirmendere Eşme kasabasının doğusundan göle dökülür. Derenin yan kollarıyla birlikte ortalama uzunluğu 11 km’dir. Ortalama debisi 72,9 L/sn’dir.
Balıkhane Deresi
Geyikalan tepesinin kuzeydoğusundan doğan Balıkhane Deresi, doğu istikametinde akar ve Sapanca Gölü’ne dökülür. Sapanca Gölü’nün batısı, Maşukiye Köyü’nün kuzeyinde yer almakta ve gölün batı ucundan göle dökülmektedir. Havza alanı 33,6 km2 ’dir, ana kol boyunca uzunluğu 8,8 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 62 km’dir. Derenin ortalama eğimi % 15,8’dir.
Kasabasın (Karabasan) Deresi
Sapanca Gölü’nün güneyinden doğar, Maşukiye Kasabasının içerisinden akarak göle dökülür. Üzerinde çok sayıda dinlenme tesisi yer almaktadır. Havza alanı 9,13 km2 ’dir. Yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 9,13 km’dir ve derenin ortalama eğimi % 12,5’dir.
Yanık (Karaçay) Deresi
Kuzu yaylası tepesinin güneybatısından doğar (1580 m) ve kuzey istikametinde akarak Sapanca Gölü’nün güneyinden göle dökülür. Havza alanı 23,53 km2 ’dir. Derenin ana kol boyunca uzunluğu 14 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 37,97 km ve ortalama eğimi % 15,1’dir.
Kurtköy (Kuruçay) Deresi
Drenaj sahası, doğuda İncebel, İstihkam Tepe, batıda Demirkapı Tepe, Baltalık Tepe, güneyde Solucak Yaylası ve kuzeyde Sapanca Gölü ile çevrilidir. Dere havzası dar, uzun ve 18,96 km2 alana sahiptir. Kurtköy Deresi güneyde Solucak Yaylasından (1200 m.) doğarak kuzey istikametinde akar ve Sapanca Gölü’ne dökülür. Derenin uzunluğu 11,8 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 27,85 km ve ortalama eğimi % 19,7’dir.
Mahmudiye Deresi
Doğusunda Senaiye Tepe, (530 m.) Orta Tepe (595 m.), güneyde Hacıhüseyin Doruğu, batısında İncebey Sırtları, İstihkam Tepe ve kuzeyinde Sapanca Gölü bulunmaktadır. Drenaj sahasının alanı 17,82 km2 ’dir. Dere, Hacıhasan Doruğundan doğar ve Sapanca Gölüne dökülür; derenin uzunluğu 12,4 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 26,31 km ve ortalama eğimi % 10’dur.
İstanbul Deresi
İstanbuldere, Nuri Osmaniye Alan Sırtı (620m)’ndan doğar. Doğansivri Tepesi, Hacıhüseyin Doruğu ve Küçük Yayla Tepesi yamaçlarından üç ana kol gelmesi ve Ulviye köyü kuzeyinde birleşmesiyle meydana gelir. Kuzey – doğu istikametinde seyreden derenin drenaj sahası 26,82 km2 olup, uzunluğu 12,8 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 47,54 km ve ortalama eğimi % 15,4’tür.
Keçi Deresi
Bozca tepesinin kuzeydoğusundan doğar (790 m) ve kuzey istikametinde akarak Sapanca Gölü’ne dökülür. Sapanca Gölü’nün güneyinde Yüzevler ile Sapanca Kasabası arasında yer alır. Havza alanı 4,7 km2 ’dir, ana kol boyunca uzunluğu 4,3 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 11,95 km ve derenin ortalama eğimi % 14’tür.
Sarp Deresi
Tumba tepesinin güneybatısından doğarak, (337 m) ve kuzey istikametinde akar ve Sapanca Gölü’ne dökülür. Sapanca Gölü’nün güneyinde ve Sapanca Kasabasının doğusunda yer alır. Havza alanı 4,97 km2 ’dir, ana kol boyunca uzunluğu 3 km, yan kollarıyla birlikte toplam uzunluğu 9,57 km ve derenin ortalama eğimi % 7,1’dir.
Kaynak:
Seda TÜNAY – YÜKSEK LİSANS TEZİ
Temel TEMİZ – DOKTORA TEZİ